Πρωτομαγιά- Πρωτομαγιάτικο στεφάνι

Την Πρωτομαγιά, την πρώτη μέρα του Μαϊου, γιορτάζουμε δύο γεγονότα. 

Γιορτάζουμε τη μέρα των εργατών και είναι αφιερωμένη στην εξέγερση των εργατών στις Η.Π.Α το 1886, η οποία έχει καθιερωθεί επίσημα πλέον ως ημέρα αργίας.

Την Πρωτομαγιά του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας το 8ωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας με σύνθημα "Οχτώ ώρες δουλειάς, οχτώ ώρες ανάπαυσης, οχτώ ώρες ύπνο". Εναντιώθηκαν στην εκμετάλλευση των πλουσίων. Τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη τη χώρα και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Για σύνθημά τους είχαν "μια γροθιά".

Στην Ελλάδα η πρώτη διαδήλωση την Πρωτομαγιά έγινε το 1892 και το 1893, όταν περίπου 2.000 εργαζόμενοι κατέβηκαν στους δρόμους ζητώντας οχτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων.

Την Πρωτομαγιά γιορτάζουμε,επίσης, τη μέρα των λουλουδιών και της άνοιξης,μια αρχαία εορτή, την οποία τιμούμε και σήμερα φτιάχνοντας στεφάνια.

Τα λεγόμενα Ανθεστήρια ήταν η πρώτη επίσημη γιορτή ανθέων των Ελλήνων, η οποία ιδρύθηκε πρώτα στην Αθήνα και στη συνέχεια και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, όπου κατά την τελετή κατευθύνονταν προς τα ιερά πομπές με κανηφόρες, που κουβαλούσαν λουλούδια.

Πρωτομαγιά- έθιμα

Στην Ελλάδα το πιο διαδεδομένο έθιμο είναι η δημιουργία του πρωτομαγιάτικου στεφανιού από λουλούδια κομμένα από αγρούς. Παραλλαγή του εθίμου εντοπίζεται και στην αρχαιότητα, όταν στο πλαίσιο της εορτής των Θαργηλίων, οι συμμετέχοντες έπαιρναν ένα  πράσινο κλαδί που μόλις είχε πετάξει φύλλα, το τύλιγαν με ταινίες και πάνω του κρεμούσαν σύκα, ψωμί, φλασκιά με λάδι, κρασί και μέλι, συμβολίζοντας τη ζωή, την υγεία, την καλή τύχη, την καλή σοδειά και την ευφορία. 

Στη σύγχρονη εποχή το στεφάνι της Πρωτομαγιάς αποτελεί περισσότερο μία ευχάριστη δραστηριότητα για τα παιδιά, τα οποία απολαμβάνουν την ημέρα χωρίς σχολείο και προσπαθούν να φτιάξουν το ομορφότερο στεφάνι της γειτονιάς. Το κρεμούν στην πόρτα ή το μπαλκόνι, όπου και το κρατούν μέχρι τις 23 Ιουνίου, παραμονή του Αη Γιάννη του Κλήδονα, οπότε και το καίνε.

Η παράδοση θέλει τους αγρότες να φτιάχνουν από μόνοι τους τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια με κάπως διαφορετικό τρόπο από αυτόν που έχουμε συνηθίσει. Στη Σέριφο,ήδη από το βράδυ της Πρωτομαγιάς, κρεμούν στην πόρτα του σπιτιού τους ένα στεφάνι από λουλούδια, προσθέτοντας όμως και τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο.

Στα μέρη της Μικράς Ασίας σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ-Γιαννιού του Θεριστή και τότε, το έκαιγαν στις φωτιές του αγίου.

Για να πιάσουν οι ευχές που έκαναν οι νοικοκυρές παλιότερα, το μαγιάτικο στεφάνι έπρεπε να γίνεται από συγκεκριμένα λουλούδια:

Ανθισμένο σπίτι: Τριαντάφυλλα, γαρίφαλα, βιόλες,πασκαλιές (λιλά), γεράνια.

Ευτυχία του σπιτιού: Κλωνάρια ανθισμένα από αγιόκλημα και από ελιά.

Γεμάτο σπίτι: Στάχυα και λουλούδια του κάμπου, όπως μαργαρίτες, παπαρούνες.

Για τη γλωσσοφαγιά: Μια κουκιά (φυτό) με τις ρίζες και τους καρπούς της.

Για την αγάπη των κοριτσιών του σπιτιού: ένα κλωνάρι λυγαριά.

Για το μάτι: ένα κεφάλι σκόρδο, κρεμασμένο στη μέση στο στεφάνι για να φαίνεται.

Η Πρωτομαγιά είναι μία από τις λίγες αργίες, που δεν κρύβουν κάποιο θρησκευτικό λόγο και οι ιστορικές πηγές αποκαλύπτουν ότι είναι ένα έθιμο που εντοπίζεται από τα βάθη των αρχαίων χρόνων.

Είτε πιστεύουμε είτε όχι στις συμβολικές διαστάσεις αυτών των εθίμων, δεν παύουν να αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της λαογραφικής μας παράδοσης που αν μη τι άλλο μας επιτρέπει να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα και να απολαύσουμε τη φύση που βρίσκεται στα καλύτερά της.